EFSANELER
Dalaman yöresinde zengin bir efsane geleneği vardır. Özellikle dağlık yerleşim bölgelerinde bulunan köylerde bu kültür zenginliğimiz daha güçlüdür. Halkımızın hala belleklerinde yaşayan efsanelerimiz sayıca da çoktur.Mahya (Eren), Çiçekbaba, Kaunos ve Biyblis, Aygır-Şimşir-Gelin ve Bebeği, Köyceğiz Gölü, Guguk Kuşu ve Kuzulu Koyun ve İki Kardeş efsaneleridir. Genç kuşak bu geleneği kısmen unutmuş olsa da, hala çoğunluk arasında bu söylenceler anlatılır. Bugün Mahya ve Çiçekbaba Dağı efsaneleri şenliğe dönüşmüştür.
Çiçekbaba Dağı Efsanesi ve Şenlikleri
Çiçekbaba Dağı eteklerinde göçer Yörüklerin ağzında bir uzun efsane anlatılır. Yüzlerce yıl önce Erzurum-Horasan’da bir medresede okuyan yetmiş iki “Eren” ellerindeki asaları atmışlar. Erenler asalarının düştüğü yerlere gitmişler. Bunların beşi Köyceğiz yöresindeki dağlara düşmüş. Çiçekbaba, Ölemez, Çaldağı, Aygır ve Şimşir dağlarında asalarını bulan “Erenler” dağların ululuğuyla birleşmişler. Bugün onların anısına doruklarda birer mezar vardır. Hiç şüphesiz en belirgin olanı ve adına şenlikler düzenlenen “Çiçekbaba”dır.
Kimisine göre, “Eren” çiçek hastalığına yakalanır ve adını bu hastalıktan alır. Bazıları ise “Eren”in çiçekleri çok sevdiği ve hep çiçekleri gezdiği için halk ona “Çiçekbaba” dendiğini söyler. (Çiçekbaba’nın mezarı otuz metre uzunluğundadır ve iki başında üç metre boyunda sarı renkte taşlar dikilmiştir. Ağustos ayının üçüncü günü burası ziyaretçilerle dolup taşar. Kurbanlarını keserler, duasını ederler, o gün orada unutulmaz yayla saatleri yaşarlar.)
Yöre insanları, çevre dağların birbirlerine akraba olduğuna inanırlar. Hatta Çal dağı ile Çiçekbaba Dağı kardeştirler. Ama Atkuyruksalmaz (Bu yörede sinek olmadığından yöre insanı, bu dağa Atkuyruksalmaz demiş) Dağı ile Çiçekbaba Dağı pek geçinemezler, hatta bu yüzden birbirlerini topa tutmuşlar. Çiçekbaba’nın attığı top, Atkuyruksalmaz dağını yarı bele kadar yarar. Bunun için Atkuyruksalmaz dağı demişki; “Sen benden ‘Dıraz’ sın (yani büyüksün). Bundan dolayı, dağların bugünkü adı Sandraz Dağları’dır.
KAYNAK ÇALDAĞINDAN AKDENİZE DALAMAN; BAYRAM AVCI-GÜNÜR KARAAĞAÇ
AHMET TORAMAN
MUĞLA ÜNİVERSİTESİ
ÇAĞDAŞ TÜRK LEHÇELERİ VE EDEBİYATLARI